رشته كوه بيرك، كوهي زيبا كه چشم همه را به خود جلب مي كند.
بلند ترین نقطه شهرستان زابلي(مهرستان) ، رشته کوه بیرک(beark ) است که از مرکز زابلی شروع و پس از گذشتن از شهرستان خاش و اتصال به کوههای تفتان ، زاهدان و بیرجند به کوههای بینالود در استان خراسان متصل میشود و از مناطق چهار گانه تحت حفاظت محیط زیست است که بیش از هفتادوسه هزار هکتار وسعت دارد و قله این کوه ارتفاع دومین قله بلند استان پس از تفتان در استان می باشد که دارای آب و هوای مطبوع و معتدلی می باشد.
هم اكنون طرحي به نام گاندو در اين مناطق در دست اجرا است تا براي نخستين بار در كشور، تمساح پوزه كوتاه، حفظ و تكثير شود. اين نوع تمساح از نادرترين انواع تمساح در جهان است كه در رودخانه سرباز و زندگي ميكند.
كليات:
چون سرزمين بلوچستان در جنوب ايران قرار دارد، بنابراين از نزديكترين قسمتهاى اين كشور به خط استوا مىباشد و به موازات آن، از گرمترين مناطق ايران نيز به شمار مى رود. در تابستان اشعه خورشيد تقريباً بطور عمودى بر اين منطقه مى تابد كه در نتيجه آن، در تمام مناطق به جز نواحى كوهستانى و مرتفع، گرماى شديدى حكمفرما است. بطوركلى شرايط آب و هوايى بيابانى و نيمه بيابانى بر منطقه بلوچستان حاكم است. در بيشتر شهرستانهاى بلوچستان، حداكثر درجه حرارت، بالاى 40 درجه سانتيگراد است. اين ميزان در تيرماه، در ايرانشهر به 51 درجه بالاى صفر مىرسد. در ماههاى آذر و دى، دماى بلوچستان به حداقل خود مى رسد. سردترين شهر بلوچستان زاهدان و گرمترين آنها ايرانشهر است. ميزان رطوبت بطور متوسط، در ماههاى پر رطوبت سال حدود 50 درصد مى باشد. بيشتر بارانهاى سالانه بلوچستان در زمستان اتفاق مى افتد. بطوريكه در صحراهاى شرقى بلوچستان، بيش از 75 درصد باران سالانه در زمستان به ثبت رسيده است. بارانها هم بيشتر به صورت رگبارهاى كوتاه مدّت و شديدى هستند كه كوههاى خالى از پوشش گياهى را شستشو داده و سيلابهاى عظيمى را ايجاد مى كنند.
كليات:
هر چند ساختن مسكن به شيوه جديد و با مصالح ساختمانى مدرن در مركز بخش و همچنين در برخى از روستاهاى بزرگ ديده مى شود، ولى احداث خانه ها عموماً بااستفاده از ساقه و شاخ و برگ گياهان بومى اين منطقه، با روشهاى سنتى خاص خود صورت مى گيرد. البته در بعضى از قسمتها و نواحى كه سنگ به فراوانى يافت مى شود، خانه هاى سنگى نيز احداث مى نمايند، سقف اكثر اين خانه ها را با تيرهاى نخل و شاخه هاى درخت خرما (كَرزْ) يا نى (نَدْ) مىپوشانند ولى اصولاً خانه سازى با چوب ، خشت، گل و با شاخ و برگ گياهان بومى است. در مساكن يا سكونتگاههاى روستايى، شكل خانه ها عموماً تابع مقتضيات طبيعى و مواد و مصالحى است كه طبيعت در دسترس مردم آن منطقه مى گذارد و در حقيقت مساكن روستايى بيش از همه ساخته شرايط طبيعى مى باشد و عموماً از مواد و مصالح چوبى و سنگى و يا گياهى ساخته مىشوند كه در بعضى موارد، سنن و آداب و رسوم و معتقدات مذهبى، در خانه ها و شكل اين نوع خانه ها مؤثرند.
کوه آچار
واقع شده است كه از سنگ كوه آچار براي رنگرزي سفال كلپورگان كه شهرت جهاني دارد استفاده مي شود.
گفتني است در روستاي كهن مگار معدن سنگ آهن با در صد بالا
شناسايي شده كه در سالهاي گذشته براي استفاده در كارخان سيمان خاش استخراج گرديد متاسفانه بدليل نبود جاده دسترسي شهرستان زابلي به شهرستا ن خاش استخراج سنگ آهن متوقف گرديد .
لازم به ذكر است جاده دسترسي در حال ساخت زابلي به خاش حدود يكصد كيلومتر مي باشد.
یکی از رشته کوه های بلوچستان ایران است که از خاش تا شهرستان زابلی ادامه دارد. این رشته کوه همیشه مامن و ماوای بسیاری از مردم بوده و هست.طبیعت بسیار زیبا و سرشار از گونه های گیاهی نادر از ویژگی های منحصر به فرد این رشته کوه است.
جانوران منطقه سرباز را مىتوان در پنج دسته تقسيمبندى نمود:
مكران نوعي اشتقاق درونقارهاي، به سن ژوراسيك پسين – كرتاسة پيشين (گلني و همكاران، 1990) در سكوي ايران است كه با توجه به رفتار امواج صوتي و سرعت امواج در پيسنگ، با اقيانوسزايي همراه بوده است. به همين دليل، پيسنگ ناحيه نوعي پوستة اقيانوسي با ميانگين ستبراي حدود 7 كيلومتر است كه با توالي ستبري از رسوبهاي فليشگونه و گاه شبه مولاس پوشيده شده كه ممكن است تا حدود 10هزار متر ضخامت داشته باشند. در يك راستاي شمال به جنوب، پوشش رسوبي روي پيسنگ، جوانتر است.
سيستان و بلوچستان سرزمين طوفانهاي شني، نمكزارها، رودها و درياچههاي فصلي با درههاي سرسبز و جريانهاي بهاري در دل كوير به همراه تاريخ بر جاي مانده در اين خطه شرقي، جاذبهاي بكر و بي بديل است كه هر نظاره گري را مدهوش ميكند.
به گزارش ايسنا، ناحيه «خاش» خوش آب و هواترين منطقه استان به شمار ميرود، زيرا ارتفاع آن نسبت به ساير شهرستانهاي استان بيشتر است و مرتفعترين قله بلوچستان - تفتان - در نزديك و در سمت شمال آن قرار گرفته است. اين ناحيه از بارندگي نسبتا زيادي نيز برخوردار است. تغييرات و نوسانات دماي آن در فصلهاي مختلف چندان زياد نيست و پوشش گياهي آن نيز در اطراف كوههاي تفتان نسبتا غني است.